Daha Çok Eğitim Daha Az Maaş! 16 Yılda Eğitim Maaş İlişkisi Nasıl Değişti?

“Ben boşuna mı okuyorum?”, “Yıllarca boşuna mı diresek çürüttüm?”, “Anam babam boşuna mı beni okuttu?” minvalinde sosyal medya yakarışları giderek artarken, Türkiye’de genç ve orta yaş gençlerin aklında aynı soru oluşmaya başladı. İyi eğitimle bırakın zengin olmayı artık refah içinde rahat geçinemeyeceğini düşünenler hatta yaşayanlar artıyor.

Resmi verilere bakınca da kazançlardaki farkın giderek azaldığı gözle görülür oluyor. 

Yüksek eğitim alanların sayısı artarken, kazançları azalıyor. Üniversite mezunlarıyla ilköğretim mezunları arasındaki maaşı farkı azalıyor.

TÜİK’in “Kazanç Yapısı İstatistikleri” verilerinde 2006-2022 yılları arasında ilköğretim mezunlarının ortalama kazancı yüzde 987 oranında artarken, üniversite mezunlarınınki yüzde 622 oranında arttı.

Aylık ortalama kişi başı brüt ücret-maaşların eğitim durumuna göre değiştiği görülürken, ilkokul ve altı ortalama 7 bin 830 lira alırken, 8 yıllık eğitim alanlar 8 bin 262 TL, lise mezunları ortalama 9 bin 349 lira ve yüksek öğretim mezunları da ortalama 15 bin 49 lira maaş aldı.

Ortalama maaş/ücret verisi 4 yılda bir açıklanırken, 16 yıldaki değişim, yüksek öğretim mezunlarının maaşının bu sürede daha az arttığını gösterdi.

2006 yılında yüksek öğretim mezunları ilköğretim ve ortaokul mezunlarının maaşlarına göre 2,75 oranında daha fazla kazanırken, bu oran 2022’de 1,82’ye geriledi. Kısaca 16 yıl önce 100 lira alan ilköğretim mezununun yanında üniversite mezunu 275 lira kazanırken, günümüzde 182 lira kazanıyor.

Euronews’in aktardığına göre, 2014 yılına kadar maaşlar birbirine oldukça yakın seyrederken, 2014-2018 yılları arasında yüksek öğretim mezunları geride kalmaya başlıyor. 2018-2022 arasında ayrışma arttı.

Türkiye’de 10 işçiden 6’sı asgari ücretin yüzde 20 fazlasının altında çalışırken, 20 yıl önce bu oran 10 kişide 4 oluyordu. Bu da “asgari ücret yakınsamasına” ya da “asgari ücretin ortalama ücret haline gelmesine” neden oluyor.