Ekonominin Denge Arayışı: Türkiye 2025’e Yön Veriyor
Türkiye ekonomisi, 2025 yılının son çeyreğine yaklaşırken hızlı büyüme döneminden çıkıyor. Artık ekonomi, kontrollü bir yavaşlama ve kırılgan denge arasında gidip geliyor. Tüketimdeki zayıflama, yatırımların tekrar öne çıkmasına neden oluyor. Bu süreç, kısa vadede büyümeyi sınırlasa da uzun vadede daha sağlam bir ekonomik yapıya doğru ilerlemeyi destekliyor. Üçüncü çeyrekte, ekonomi %3,4 büyüme kaydederken iç talebin yavaşlamasıyla birlikte yatırım ve ihracatın katkısı belirgin şekilde arttı.
Faiz, Enflasyon ve Politika Dengesi
Merkez Bankası, politika faizini %45 seviyesinde sabit tutarak sıkı para politikasını sürdürdü. Ancak piyasa, Ekim toplantısında olası 100 baz puanlık bir indirime odaklandı. JPMorgan’ın 20 Ekim tarihli raporunda faiz indirim hızının düşeceği ve yıl sonu enflasyon tahmininin %32’ye yükseldiği belirtildi. Bu durum, “faiz indirimleri devam edecek ancak daha yavaş olacak, çünkü enflasyonun düşüşü kırılgan” anlamına geliyor.
Güncel Piyasa Verileri (20 Ekim 2025)
- Dolar/TL: 41,94 – 41,95
- Euro/TL: 48,94 – 48,97
- Kapalıçarşı gram altın: alış 6.155 TL – satış 6.258 TL (makas 103 TL)
- Brent petrol: 88,4 dolar
- İstanbul Avrupa yakası pompa fiyatı: benzin 52,20 TL/litre, motorin 53,06 TL/litre
- TÜFE: %43,1
- Sanayi üretimi: %2,1 artış
- İşsizlik oranı: %8,6
Uluslararası Kuruluşlardan Türkiye’ye Bakış
IMF, Türkiye’nin enflasyonla mücadelede doğru yolda ilerlediğini vurgularken; EBRD, Türkiye’nin dezenflasyon sürecine kararlılıkla girdiğini belirtti. Dünya Bankası, yatırım ortamındaki öngörülebilirliğe dikkat çekerken; Fitch, rasyonel politikaların sürdürülmesi halinde not artışının mümkün olduğu görüşünü paylaştı. JPMorgan ise temkinli bir iyimserlik mesajı verdi.
Hükûmet ve Kurum Politikaları
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın Orta Vadeli Programı, 2026’ya kadar düşük enflasyon ve yüksek güven dengesini hedefliyor. 2025 yılı büyüme hedefi %3,9, enflasyon hedefi %25, cari açık/GSYH oranı %3,5 olarak belirlendi. BDDK kredi genişlemesini sınırlarken TCMB, sadeleşme politikalarıyla TL’ye olan güveni artırmayı amaçlıyor. KKM payı %9’a düşerken TL mevduat oranı %71’e yükseldi.
İhracat Cephesi: TİM Verileri Umut Veriyor
TİM verilerine göre eylül ayında ihracat 22,6 milyar dolar olarak gerçekleşti. Otomotiv, kimya ve savunma sektörleri öne çıkarken, tarımda kuraklık etkili oldu. TİM Başkanı Mustafa Gültepe, yıl sonu hedefi olan 280 milyar dolarlık ihracat rakamına ulaşılabileceğini belirtti.
Borsa ve Reel Sektör Arasındaki Makas
Borsa İstanbul yılbaşından bu yana %32 oranında yükselirken, reel sektör aynı ivmede değil. KOBİ’lerin finansmana erişimi zayıfken tüketici güveni 74 seviyesinde ve yatırımlar erteleniyor. Borsa, geleceği fiyatlayarak ilerlerken reel sektör bugünün maliyetleriyle mücadele ediyor.
TL’nin Yeni Hikâyesi: Güvenin Dönüşü
Merkez Bankası Başkanı’nın “TL artık bir güven hikâyesidir” açıklaması, para politikasındaki dönüşümü ortaya koyuyor. KKM çözümü ve güçlenen rezervlerle birlikte TL, yeniden odak noktası haline geliyor. 2025’in ilk sekiz ayında net portföy girişi 8,5 milyar dolar olurken CDS 282 baz puana geriledi.
Editör Yorumu: Denge Var, Ama Büyüme Düşük Dengesi
Türkiye ekonomisi, 2025’in son çeyreğinde kontrollü bir normalleşme sürecinde. Faiz yüksek, enflasyon inatçı, büyüme yavaş ilerliyor; ancak hedef net: istikrar. Uluslararası kuruluşların ortak mesajı, “doğru yoldasınız ancak sabırlı olun.” 2026 hedefi: düşük enflasyon, yüksek güven, sürdürülebilir büyüme. Türkiye, 2025’in son çeyreğinde bu hedef doğrultusunda ilerlemeye devam ediyor.
